CỔ VAI GÁY - TRIỆU CHỨNG NHỎ HẬU QUẢ LỚN

ỨNG PHÓ VỚI BỆNH ĐAU CỔ VAI GÁY

>> Bệnh đau vai gáy là gì?

Trong các chứng bệnh liên quan đến cột sống cổ, chứng bệnh đau vai gáy (còn gọi là hội chứng cổ vai cánh tay) là bệnh khó chịu nhất. Tự nhiên buổi sáng tỉnh dậy thấy cổ đau nhức không thể “cựa quậy” được...

Bệnh đau vai gáy là một dạng rối loạn thần kinh cơ gây ra bởi sự co cứng cục bộ, đột ngột do rối loạn chức năng thần kinh mà không do tổn thương xương, khớp, đốt sống cổ hay đĩa đệm. Các hội chứng và các chứng bệnh khác liên quan đến xương, khớp và đĩa đệm vùng cổ được gọi theo đích danh bệnh đó gây ra. Ví dụ thoái hóa đốt sống cổ hay thoát vị đĩa đệm vùng cổ.

Bệnh đau vai gáy thường xuất hiện vào buổi sáng, sau khi tỉnh dậy, thực chất là nhóm các bệnh có liên quan chặt chẽ đến hệ thống cơ xương khớp và mạch máu vùng vai và gáy. Nguyên nhân là do rối loạn tuần hoàn do thiếu máu ở vùng cột sống cổ, hoặc do sự kéo giãn dây thần kinh quá mức gây ra rối loạn chức năng của dây thần kinh chi phối nơi đây hoặc có thể là một sang chấn nhẹ nào đó cơ vùng vai gáy và gây ra co cứng và đau rút cục bộ… Tất cả đều dẫn đến một hội chứng cuối cùng đó là đau cơ ở vùng vai gáy và làm cho người bệnh rất khó quay đầu và quay cổ.

Tuy có nhiều nguyên nhân song thường gặp nhất trong hội chứng đau vai gáy là sự kích thích dây thần kinh quá mức do kéo dãn, kéo căng hoặc là căng thẳng quá mức dẫn đến rối loạn chức năng thần kinh dạng kích thích kéo dài. Hệ quả là phóng ra các luồng xung động thần kinh mạnh giải phóng ồ ạt các ion can-xi làm co cứng cơ cục bộ. Sự co cứng cơ đã gây ra đau, một lần nữa nó lại thít chặt vào các dây thần kinh nên càng gây kích thích, càng đau. Theo một cơ chế như vậy cho nên bao giờ chứng bệnh đau vai gáy cũng được khởi nguồn bằng một trong các nguyên nhân trên.

Phát hiện bệnh như thế nào?

Phát hiện bệnh không quá khó. Dấu hiệu đầu tiên mà người bệnh có thể nhận thấy đó là đau cơ vùng cổ, gáy, vai và phần lưng trên. Triệu chứng đau rất khác nhau ở các thể bệnh khác nhau và tùy ở từng người. Ban đầu chỉ là đau nhẹ và tạo ra sự hạn chế vận động nhẹ. Người bệnh vẫn đi lại, làm việc được chỉ một chút phiền hà đó là không quay đầu thoải mái được. Chỉ quay được rất hạn chế và hầu như chỉ nghiêng sang trái hoặc sang phải mà không thể ngoảnh lại hẳn phía sau. Ngoài triệu chứng đau người bệnh còn có thêm triệu chứng tăng cảm giác. Tăng cảm giác đến mức chỉ sờ nhẹ ngoài da vùng gáy bệnh nhân cũng biết. Chỉ ấn lướt rất nhẹ cũng tạo ra cảm giác đau một cách rõ ràng cho người bệnh.

Ở mức độ bệnh nặng hơn hoặc kéo dài hơn, người bệnh đau nhiều hơn và ảnh hưởng đến ngủ nghỉ và ăn uống. Sang giai đoạn nặng hoặc khi bị kéo dài, thường sau 2-3 ngày là bệnh có thể tiến triển. Khi đó, mọi sinh hoạt vận động liên quan nhẹ đến cơ vùng cổ vai gáy cũng rất đau. Chính vì thế nó làm hạn chế hầu như mọi sinh hoạt thường nhật của bệnh nhân.

Song có lẽ khổ nhất là lúc ngủ. Người bệnh ban đầu còn có thể nằm ngủ được, sau thì không thể nằm ngủ được. Vì khi nằm trọng lượng cơ thể dồn lực tác động vào một bên. Nếu nằm về bên bệnh thì lực cơ thể làm đau thêm. Nếu nằm về bên lành thì bên bệnh bị kéo căng vẫn đau. Do đó người bệnh không dám nằm ngủ mà thường thì chỉ dám nửa nằm nửa ngồi và ngủ rất chập chờn. Khi bị đau quá mức, các động tác đi lại nhẹ nhàng cũng ảnh hưởng và cũng gây đau.

Ứng phó với đau vai gáy

Thực ra vấn đề điều trị chứng bệnh đau vai gáy không quá khó. Chúng ta chỉ cần đánh đúng vào cơ chế gây bệnh là có thể đẩy lùi bệnh tật. Chỉ cần thực hiện giãn cơ và thư thái thần kinh là có thể chống lại căn bệnh này.

Ngay khi mới bị bệnh, bạn đừng có cố gắng xoay đầu hay xoay cổ. Cách tốt nhất đó là bạn nên vận động xoay đầu cổ nhẹ nhàng, được chừng nào hay chừng ấy và đừng có làm cố tăng biên độ như khi bình thường. Nhớ là phải hạn chế quay đầu, nghiêng đầu để cho bệnh có thể tự hồi. Bạn cũng không nên ngồi quạt điện hay ngồi điều hòa vì chỉ càng làm cho cơ co cứng và đau dữ dội hơn mà thôi. Khi đi ngủ, bạn nhớ chườm ấm vùng cổ, chiếu đèn hồng ngoại, nếu có người xoa bóp cho bạn thì chỉ cần nhẹ nhàng xoa bóp vùng cơ vai gáy chừng 10-15 phút nhằm làm tăng lượng máu lưu thông là ổn. Nên tắm bằng nước ấm. Nếu mức độ kích thích dây thần kinh của bạn chỉ ở mức độ nhẹ và ít nhiều liên quan tới sự thiếu máu hay co mạch thì những biện pháp này sẽ nhanh chóng lấy lại sự ổn định cho bạn. Bạn sẽ tự hết bệnh trong 2-3 ngày sau.

Nhưng nếu mức độ kích thích dây thần kinh lớn hơn, bệnh ở mức độ vừa. Tức là ngày sau bạn vẫn không thấy thuyên giảm, bạn có thể phải dùng một số loại thuốc hỗ trợ. Các loại thuốc có thể dùng được bao gồm các thuốc giảm đau, chống viêm non-steroid như diclofenac, ibuprofen, paracetamol, aspirin. Các thuốc này sẽ giảm đau cho bạn và chống lại các phản ứng viêm hệ lụy đi sau. Bạn cũng có thể dùng miếng dán salonpas để giảm được triệu chứng vùng này. Vì miếng dán salonpas có chứa chất kháng viêm non-steroid dạng thấm qua da methyl salicylat. Các thuốc chống co thắt cơ quá mức có thể có tác dụng như thuốc mephenesin (decontractyl) cũng có thể giúp bạn phần nào. Thuốc có tác dụng chống co thắt cơ giải phóng cho sự kích thích dây thần kinh và góp phần làm cho bạn bớt đau. Một số vitamin nhóm B như vitamin B1, B6, B12 có thể dùng vì nó làm tăng dẫn truyền thần kinh. Thuốc chống viêm corticoid dạng uống rất ít có tác dụng trong các trường hợp này.

Khi bạn bị bệnh mức độ vừa, không nên xoa bóp vì càng xoa bóp thì càng đau và làm tăng mức độ bệnh (có lẽ do thần kinh càng kích thích). Điều này đúng với bệnh đau không do thoái hóa hay không do co thắt mạch máu.

Ở mức độ bệnh nặng hơn cần phải dùng đến biện pháp mạnh tay hơn đó là châm cứu hoặc dùng thuốc ức chế dẫn truyền thần kinh. Châm cứu sẽ điều hòa lại hoạt động của dây thần kinh. Còn các thuốc này sẽ cắt tạm thời các cơn kích thích thần kinh mạnh, làm mềm cơ và do đó không gây đau dữ dội. Chúng cực kỳ có hiệu nghiệm cho mọi trường hợp bệnh, nhất là bệnh nặng.

Chỉ cần châm cứu vào đúng các huyệt trên những vị trí chính xác, nó có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa và làm giảm sự co thắt nên giảm đau. Có thể dùng thuốc tiêm. Thuốc có thể dùng là lidocain hoặc novocain, nhưng cần thử phản ứng thuốc trước khi tiêm, và việc tiêm thuốc nhằm ngăn chặn dẫn truyền thần kinh nhất thiết phải do bác sỹ thực hiện, có đầy đủ dụng cụ cấp cứu nếu có sự cố xảy ra. Tuyệt đối không được tự tiêm tại nhà và tự mua thuốc về tiêm. Cũng tuyệt đối không được tiêm vào mạch máu vì có thể gây rối loạn hoạt động của hệ tim mạch. Đó là những nguyên tắc hết sức cơ bản trong điều trị chứng bệnh này.

Nếu như điều trị đúng và nhớ là sớm ngay từ đầu, người bệnh sẽ không cần gặp bác sĩ mà vẫn khỏi bệnh. Nhưng nếu điều trị sai, điều trị muộn thì người bệnh không những đau mà còn phải có nguy cơ nhập viện là rất lớn.

BS. Lê Thanh Huyền

BIỂU HIỆN CỦA BỆNH ĐAU CỔ VAI GÁY

>>Cách trị bệnh cổ vai gáy

Hội chứng cổ - đầu có nguồn gốc từ cột sống cổ nhưng lại có biểu hiện đa dạng khiến người bệnh thường phải đến khám tại nhiều chuyên khoa khác nhau đây cũng là nguyên nhân gây tâm lý lo âu kéo dài cho người bệnh. Tuy nhiên, bệnh vẫn có biện pháp phòng và chữa nếu người bệnh đến đúng chuyên khoa, được xác định và chẩn đoán đúng.

Tại sao xuất hiện hội chứng cổ - đầu?

Hội chứng cổ - đầu xảy ra là do động mạch sống và giao cảm cổ sau đã bị chèn đẩy ở khu vực cột sống cổ bởi nhiều yếu tố: lệch trục cột sống; trượt đốt sống, hẹp ống động mạch đốt sống do chồi xương ra phía bên của mỏm móc đốt sống C4 - C7. Nhưng phần lớn các trường hợp mắc bệnh thường do nguyên nhân phối hợp. Trên lâm sàng, bên cạnh các triệu chứng của hội chứng cổ cục bộ cũng có thể thấy các biểu hiện bệnh do mạch máu và thần kinh thực vật. Khi các dấu hiệu bệnh này chi phối diễn biến của bệnh, người ta xác định đó là hội chứng cổ - đầu.

Hàng loạt biểu hiện khác nhau của bệnh

Các rối loạn nghe, nhìn và nuốt: Có khoảng 1/3 bệnh nhân bị hội chứng cổ - đầu phàn nàn về triệu chứng ù tai, bao giờ cũng ở một bên. Phần lớn có ảnh hưởng đến thính lực. Trong hội chứng cổ - đầu, bên cạnh triệu chứng đau lan ra hốc mắt, thường thường cũng có rối loạn nhìn: ám điểm lấp lánh, nhìn mờ sương và các rối loạn nhìn khác cũng xuất hiện với triệu chứng chóng mặt. Bệnh nhân thường kể tự nhiên thấy tối sầm trước mắt trong thời gian ngắn. Nếu người bệnh được điều trị kịp thời với chẩn đoán chính xác thì các rối loạn nhìn đó đều có thể biến hết và không để lại các di chứng trầm trọng, lâu dài.

Đau đầu: đau đầu trong hội chứng cổ - đầu căn nguyên cột sống cổ có các đặc điểm: đau đầu thành cơn phụ thuộc vào tư thế vận động của đầu là đặc trưng chủ đạo nhất, có thể đột nhiên xuất hiện, trở thành nặng lên và biến đi cũng khá nhanh. Vì vậy, nhiều người bệnh rất khổ tâm vì đã bị những người thân coi như “bệnh tưởng”, như là “bệnh giả vờ”.

Chóng mặt: bệnh nhân có cảm giác chóng mặt và rối loạn thăng bằng cũng xuất hiện ở một tư thế vận động nhất định của đầu. Khi xoay cột sống cổ, xuất hiện kiểu chóng mặt quay phần lớn trong vài giây đến vài phút. Thường chỉ quay đầu về một phía nhất định mới gây chóng mặt quay và cũng thường hay xảy ra ở cả tư thế quá ưỡn cổ (ưỡn ngửa cổ quá mức). Phần lớn xảy ra cơn chóng mặt là do cử động đầu quá đột ngột, nhất là khi ngước mắt, ngửa cổ nhìn lên trên một cách nhanh chóng. Trường hợp cần thiết, bệnh nhân phải được chuyên khoa tai - mũi - họng xác định các rối loạn về tiền đình ốc tai cũng như các rối loạn phối hợp vận động.

Ngoài ra, người bệnh còn có biểu hiện rối loạn tuần hoàn não do lồi hay thoát vị đĩa đệm.

Hội chứng cổ - đầu sẽ tiến triển như thế nào?

Tiến triển của hội chứng cổ - đầu cũng có quá trình: trạng thái bệnh nặng nhất và các giai đoạn lui bệnh cũng như thời gian bệnh ổn định (không đau) thường xen kẽ nhau. Cùng với sự xơ hoá và khoá cứng các đoạn vận động cột sống cổ ngày càng tiến triển ở người cao tuổi, có thể xuất hiện hạn chế vận động cột sống cổ, làm cho vận động đầu tới mức tối đa của trường vận động không thực hiện được. Nếu được dự phòng và điều trị đúng phương pháp, tiên lượng của bệnh nói chung tốt.

Dự phòng bằng cách nào?

Tác phong sinh hoạt: khi ngồi lâu hoặc ngồi trên xe ôtô đường dài, cần ngồi ghế có bản tựa cổ và lưng. Khi nằm, cần có gối thích hợp với loại hình có thể: không để tư thế cổ quá ưỡn hoặc gấp cúi quá mức. Tập vận động cột sống cổ theo nhiều hướng động tác (xoay tròn, ưỡn, quay cổ sang bên và nghiêng cổ về phía khớp vai).

Đối với các nghề buộc phải sử dụng tư thế cổ bất lợi như nghề văn phòng (dùng máy tính, điện tử, kế toán…), soi kính hiển vi, xét nghiệm phải cúi lâu hoặc các nghề làm việc trên cao (thợ điện, thợ sơn, hàn…), lái xe đường dài, cần có thời gian “nghỉ tích cực”, tức là nghỉ để tập vận động cột sống cổ và cột sống lưng. Tránh dùng cột sống cổ ở tư thế không đổi quá lâu. Tránh các chấn thương vào cổ và đầu, kể cả những vi chấn thương không mạnh nhưng kéo dài. Tất cả đều nhằm mục đích tăng cường quá trình chuyển hoá các chất cơ bản để nuôi dưỡng đĩa đệm cột sống, hạn chế quá trình và tốc độ thoái hoá sinh - cơ học của đĩa đệm và cột sống cổ.

Các phương pháp điều trị

Điều trị chung bằng các loại thuốc chống viêm, giảm đau, thư giãn cơ như piroxicam, tilcosil…theo đúng chỉ định, chống chỉ định và tương tác thuốc. Có thể sử dụng châm cứu, xoa bóp nhẹ nhàng vùng cổ - vai - gáy.

Điều trị theo nguyên nhân và cơ chế sinh bệnh theo chuyên khoa sau khi đã có chẩn đoán được xác định bằng kết quả khám lâm sàng và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh.

Điều trị triệu chứng chủ yếu của từng loại bệnh.

Tâm lý liệu pháp nhằm tránh cho người bệnh trạng thái lo âu, căng thẳng thần kinh quá mức. Cần thiết chỉ cho sử dụng thuốc trấn tĩnh thần kinh.

PGS.Vũ Quang Bích

CÁCH TRỊ BỆNH CỔ VAI GÁY

>>Cách trị bệnh cổ vai gáy

Đau, mỏi cổ; vai; gáy là biểu hiện rất thường gặp, có khi các biểu hiện này lan dọc theo cánh tay tới bàn tay. Đây thường là hậu quả của hiện tượng quá tải cơ vùng cổ gáy, thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ.

Bệnh thường gặp ở những người phải làm việc trong tư thế ngồi nhiều (như làm với máy tính, nghề may… ), làm việc trong trạng thái rung sóc (lái xe), các bất lợi cho cột sống trong sinh hoạt cũng như lao động khác (ngồi lệch, vẹo cổ khi làm việc, mang vác, xách nặng lệch một bên…).

Diễn biến của bệnh kéo dài gây khó chịu trong sinh hoạt, khó tập trung trong công việc, các biến chứng hẹp ống sống do thoát vị hoặc do thoái hóa cũng có thể gây yếu tay chân.

Để phòng và hỗ trợ điều trị thì việc luyện tập là rất quan trọng.

Cách tập Tập xoay cổ: - Chuẩn bị: Giữ thẳng cổ. - Xoay đầu sang một bên tối đa có thể làm được, giữ lại tư thế này khoảng 5 giây. - Xoay sang bên đối diện và cũng giữ tư thế này khoảng 5 giây. - Làm lập lại khoảng 15 đến 20 động tác, tập 2-3 lần/ ngày.

Tập nghiêng cổ hai bên: - Chuẩn bị: Giữ thẳng cổ. - Nghiêng đầu từ từ sang bên tối đa có thể làm được. - Giữ tư thế nghiêng này khoảng 5 giây. - Trở lại vị trí ban đầu, rồi nghiêng sang bên đối diện. - Mỗi lần làm khoảng 5 -10 động tác, tập 2 - 3 lần/ ngày

Tập cúi ngửa cổ: - Chuẩn bị: Giữ thẳng cổ. - Cúi cổ tối đa rồi ngửa cổ tối đa. - Mỗi lần tập 5 -10 động tác, tập 2 - 3 lần/ ngày.

Tập mạnh cơ cổ: - Tập mạnh cơ hai bên cổ: + Chuẩn bị: Ngồi giữ thẳng cổ. + Dùng bàn tay đặt vào một bên đầu, dùng lực của cơ cổ đẩy nhẹ vào bàn tay này; giữ trong khoảng 5 giây. + Đổi bên và cũng làm như vậy, cũng giữ trong khoảng 5 giây. + Mỗi bên làm khoảng 5 lần, làm 2 – 3 lần/ ngày.

- Tập mạnh cơ cổ phía sau: + Chuẩn bị: Ngồi giữ thẳng cổ, đặt hai bàn tay giữ ở vùng chẩm. + Tập: Ngửa cổ về phía sau, đồng thời hai bàn tay kéo ngược lại phía trước tạo nên một kháng lực vùng cơ cổ phía sau. Giữ liên tục trong khoảng 5 giây. + Làm khoảng 5 động tác như vậy, mỗi ngày tập 2 -3 lần.

- Tập mạnh cơ cổ phía trước: + Chuẩn bị: Ngồi giữ thẳng cổ, hai tay đặt trước trán. + Tập: Cúi đầu về phía trước, đẩy nhẹ vào hai bàn tay, tạo nên kháng lực ở vùng cơ cổ phía trước. Giữ trong khoảng 5 giây. + Làm khoảng 5 động tác như vậy, ngày làm 2- 3 lần.

Tự xoa bóp vùng cổ gáy: + Cách làm: Cổ hơi cúi nhẹ, dùng 3 đầu ngón tay giữa vuốt dọc vùng cổ từ dưới lên trên theo 3 đường: dọc 2 khối cơ cạnh cột sống cổ và dọc theo cột sống cổ. + Làm khoảng 10 lần cho mỗi đường, ngày làm 2 - 3 lần.

Ý nghĩa của việc tập luyện:

Việc tập luyện này sẽ đạt được các mục tiêu:

- Các khối cơ vùng cổ được chắc khỏe, luôn đều đặn, cân xứng hai bên và không bị co cứng quá mức, không bị mềm nhẽo quá mức. Tư thế cột sống cổ ở đúng trạng thái sinh lý, như thế sẽ giảm được đau, mỏi.

- Các khoang gian đốt sống và khớp đốt sống được thư giãn tạo điều kiện cho các mạch máu giãn nở giúp nuôi dưỡng tốt hơn cho cột sống cổ. Dinh dưỡng tốt sẽ giúp phòng và chống thoái hóa.

BS Nguyễn Xuân Thắng (Khoa Y học cổ truyền - phục hồi chức năng, BV Nhân dân 115)

BỆNH CỔ VAI GÁY ẢNH HƯỞNG TỚI CƠ THỂ NHƯ THẾ NÀO?

Nhiều người sau một đêm ngủ dậy bỗng thấy đau nhức khắp mình, đặc biệt là đau tê dại vùng vai, gáy, nhiều khi đau lan xuống bả vai, làm tê mỏi cánh tay, cẳng tay và ngón tay. Triệu chứng này có thể trong nhiều ngày, thậm chí trong nhiều tháng... Hội chứng đau vai gáy thông thường không nguy hiểm, song có thể gây ra nhiều lo lắng, khó chịu, mệt mỏi cho người bệnh, làm giảm sút sức lao động và chất lượng cuộc sống.

>> Trị cổ vai gáy

Nguyên nhân gây đau?

Bệnh hay gặp từ tuổi trung niên khi cơ thể, hệ mạch máu đã giảm tính dẻo dai, đàn hồi.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến hội chứng đau vai gáy. Các nguyên nhân thường gặp nhất có thể kể đến là ngồi làm việc, học tập sai tư thế trong thời gian dài, lái xe, làm việc liên tục với máy tính...; bị nhiễm nóng lạnh đột ngột làm giảm sự cung cấp ôxy cho các tế bào cơ, gây thiếu máu cục bộ ở các cơ dẫn đến hội chứng đau vai gáy. Ngoài ra, hội chứng đau vai gáy còn có thể do các bệnh lý như: thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ, ung thư, lao, u hố sau... Hay gặp ở những người hay nằm nghiêng, co quắp, ngồi làm việc, sinh hoạt sai tư thế; khi cơ thể yếu mệt, tốc độ hoạt động của hệ tuần hoàn giảm, việc lưu thông máu và trao đổi ôxy trong cơ thể giảm cũng sẽ dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Đôi khi có những trường hợp hội chứng đau vai gáy xuất hiện tự phát mà không có nguyên nhân rõ rệt.

Cần xác định chứng bệnh qua phim chụp Xquang cột sống cổ tư thế chếch trước trái và chếch trước phải xem có hình ảnh gai xương hay thu hẹp lỗ tiếp hợp gây ra đau.

Làm giảm chất lượng sống

Tùy theo từng mức độ của bệnh mà người bệnh có những biểu hiện khác nhau trong chứng bệnh này. Người bệnh có thể đau âm ỉ hoặc đau dữ dội ở vùng gáy lan ra tai, cổ ở một bên. Mức độ đau từ ít đến nhiều có ảnh hưởng tới tư thế đầu - cổ. Cũng có thể cơn đau từ gáy lan xuống bả vai, cánh tay ở một bên hay cả ở hai bên, có cảm giác nhức nhối như bị điện giật. Có trường hợp cơn đau bả vai cánh tay ở một bên, sau một thời gian, người bệnh có cảm giác tê mỏi ở tay bên đau - đây có thể là biểu hiện của rối loạn phản xạ gân xương. Cũng có những người bị đau lan sang hai bên và kèm theo cảm giác chóng mặt, hoa mắt, ù tai, đi đứng loạng choạng, khó nuốt.

Cơn đau nhức có thể xuất hiện tự phát hoặc sau khi lao động nặng, mệt mỏi, căng thẳng, nhiễm lạnh. Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mạn tính (âm ỉ, kéo dài). Đau thường có tính chất cơ học: tăng khi đứng, đi, ngồi lâu, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ; giảm khi nghỉ ngơi. Đau cũng có thể tăng khi thời tiết thay đổi. Để chẩn đoán nguyên nhân, người bệnh cần được thăm khám lâm sàng. Các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán bao gồm chụp Xquang cột sống cổ, đo điện cơ và chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ.

Nhiều trường hợp tình trạng đau vai gáy kéo dài dẫn đến người bệnh luôn cảm thấy vô cùng mệt mỏi, khó chịu, không tập trung, tư duy kém... ảnh hưởng lớn tới chất lượng sống của người bệnh.

Chữa trị có khó không?

Nếu bệnh nhẹ, cơn đau không kéo dài, bản thân người bệnh có thể tự điều trị bớt đau bằng cách dùng cao dán hoặc dùng hai bàn tay xoa bóp, gõ, vuốt cho vùng cổ, vai, gáy nhiều lần để giảm đau. Hoặc có thể đến các cơ sở vật lý trị liệu hoặc phòng khám Đông y để xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu.

Thuốc thường dùng trong điều trị hội chứng đau vai gáy bao gồm thuốc giảm đau chống viêm, phong bế thần kinh, giãn cơ và vitamin nhóm B. Tùy theo từng nguyên nhân, các bác sĩ sẽ có những phương pháp xử trí khác nhau. Nếu đã loại trừ được những nguyên nhân chèn ép, có tổn thương thì điều trị chủ yếu là dùng thuốc giảm đau thông thường, có thể bằng đường uống, bằng cao dán. Người bệnh cũng có thể dùng vitamin E 400mg, ngày uống 1 viên. Ngoài ra, có thể kết hợp biện pháp xoa, ấn, gõ nhẹ nhàng vùng gáy, bả vai, cánh tay. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần phải nhớ rằng, không được xoa bóp bấm huyệt hoặc tập vận động trong giai đoạn cấp tính. Một số trường hợp người bệnh cần được điều trị bằng phẫu thuật: thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống, vẹo cột sống...

Nên tập luyện để phòng tránh

Để phòng đau cổ, vai, cần ngồi, đứng, ngủ sinh hoạt... đúng tư thế. Không làm việc quá lâu tại bàn giấy, đặc biệt với máy vi tính, thỉnh thoảng nên dừng lại để thực hiện các động tác vận động cột sống cổ, vai và tay. Cần giữ cổ luôn thẳng, tránh sai tư thế khi ngồi học, đọc sách hoặc đánh máy, không cúi gập cổ quá lâu; không nằm gối đầu cao để đọc sách hay xem tivi sẽ làm sai tư thế của cột sống cổ. Nên gối đầu thấp khi ngủ, tốt nhất gối chỉ nên cao khoảng 10cm. Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra sau thành ghế, cổ tựa vào một điểm.

Không nên bẻ khớp cổ, cánh tay, vai kêu răng rắc. Nhiều người cho rằng làm thế sẽ đỡ nhức mỏi nhưng thực tế lại gây tác dụng hoàn toàn trái ngược, bởi nếu đĩa đệm đã bị thoái hóa gây mỏi cổ, khi bẻ hoặc vặn sẽ tạo đà cho đĩa đệm thoát vị ra ngoài và làm bệnh thêm trầm trọng; Khi bị đau vai, gáy nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động ít ngày, bổ sung một số khoáng chất cho cơ thể như canxi, kali và các vitamin C, B, E; tắm nước ấm, xoa bóp giúp giãn cơ chỗ đau, tăng cường lưu thông trong cơ thể.

Ngoài ra, người bệnh nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao với các bài tập phù hợp; vận động, nghỉ ngơi, giải lao giữa giờ làm việc, nên giải lao khi phải ngồi kéo dài; tránh căng thẳng; luyện tập các động tác dưỡng sinh, kéo giãn cơ thể như ưỡn cổ, cúi đầu về phía trước, ngửa đầu ra phía sau, nghiêng đầu sang trái, sang phải, xoay tròn đầu và cổ, cử động cổ lên xuống... thường xuyên sẽ phòng và làm giảm các triệu chứng của bệnh.

BS. Đỗ Hoàng Lan

21 thg 10, 2013

XOA BÓP TRỊ ĐAU VAI GÁY

>>Đau vai gáy và nguyên nhân

Đau vai gáy là hội chứng đau từ cổ gáy tới vai, có khi lên mang tai, thái dương hoặc xuống tay, người bệnh hay bị đau một bên và đau mạnh nhất vào buổi sáng thức dậy. Để giảm hội chứng này bạn có thể áp dụng phương pháp xoa bóp rất dễ thực hiện dưới đây.

ẢNH MINH HỌA

Vai gáy thường đau ơ đâu và đau như thế nào?

Vị trí đau thường là từ cổ gáy đến vai, thường là một bên, có khi lan lên mang tai, thái dương hoặc xuống tay. Đau có thể khởi phát đột ngột sau khi ngủ dậy, sau khi làm việc ở một tư thế liên tục. Đau có thể làm hạn chế cử động cổ, khó quay đầu sang bên. Sờ nắn thường đau nhiều hơn. Đau có thể tăng khi gặp lạnh, khi đứng, đi, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ; giảm khi nghỉ ngơi.

Đau vai gáy do tư thế được Y học cổ truyền quan niệm thuộc chứng Kiên bối thống. Thống tức là đau, Kiên là vùng vai; Bối là vùng lưng. Nguyên nhân do đầu, cổ bất động lâu, tư thế sai, các kinh lạc đi qua vùng sau cổ gáy bị tắc trở, khí huyết không lưu thông. Điều trị chủ yếu làm cho thông kinh hoạt lạc, khí huyết lưu thông.

Kỹ thuật xoa bóp điều trị đau vai gáy

Tư thế: người bệnh ngồi, người xoa bóp đứng sau lưng người bệnh, hoặc người bệnh nằm người xoa bóp ngồi phía trên đầu người bệnh.

Thoa bột talc hoặc dầu trơn một lớp vừa phải lên da vùng cổ vai.

Xoa: dùng các ngón tay di chuyển lướt trên da nhẹ nhàng theo vòng tròn từ cổ gáy đến vai 2 bên.

Day: dùng ngón tay cái ấn xuống da rồi di động chậm theo đường tròn từ cổ gáy đến vai bên đau (H.1).

Lăn: dùng các khớp bàn ngón tay vừa ấn vừa lăn vùng tam giác 3 huyệt: phong trì, đại chùy, kiên tĩnh(H.2).

Ấn các huyệt: phong trì, phong phủ, phế du, đốc du: dùng đầu ngón tay cái ấn vào huyệt, rồi giữ nguyên ngón cái khoảng 10 – 20 giây(H.3, 4, 5).

Bóp gáy, bóp vai: dùng ngón cái và các ngón kia ôm lấy khối cơ cổ gáy, cơ vai rồi bóp bằng 4 hoặc 5 ngón, vừa bóp vừa kéo thịt lên, không để thịt hoặc gân trượt dưới tay sẽ gây đau (H.6).

Vờn: dùng 2 bàn tay hơi cong bao lấy một khối cơ, chuyển động 2 tay ngược chiều nhau, kéo cả da thịt người bệnh chuyển động theo, khối cơ lay động giữa 2 bàn tay.

Bạn cần làm đều đặn phương pháp xoa bóp này mới có hiệu quả. Tuy nhiên nếu không thấy có dấu hiệu tiến triển gì bạn hãy đến bệnh viện xương khớp để điều trị.

TRỊ ĐAU VAI GÁY PHONG HÀN

1.Đau vai gáy phong hàn

Thường xẩy ra đột ngột do co cứng các cơ thang, đòn chũm khi gặp lạnh , khi gỏnh vỏc nặng, gối cao YHDT cho răng do phong hàn xâm phạm vào các đường kinh mạch ở vai gáy gây ra

>>Đau vai gáy

Triệu chứng: Đột nhiên vai gáy cứng đau quay cổ khó ,ấn vào các cơ thang, đòn chũm thấy đau và co cứng so với bên lành, sợ lạnh, rêu trắng, mạch phù

Pháp: Khu phong tán hàn , hành khí

Đau vai gáy phong hàn

Ma hoàng

12

Bạch chỉ

12

Trích thảo

4

Quế chi

8

Phòng phong

8

Đại táo

12

Sinh khương

8

Khương hoạt

8

Hoàng đằng

8

Xích thược

12

Hoàng kỳ

12

Qui xuyên

12

Châm cứu: Phong trì, Kiên tỉnh Thiên trụ, Thiên tông Dương lăng tuyền, Dương trì

Hoặc bài giải biểu hoạt lạc đan trị đau vai lan tới đỉnh đầu có biểu chứng

Giải biểu hoạt lạc đan

Cát căn

9

Quế chi

9

Qui đầu

9

Ma hoàng

9

Kê huyết đằng

30

Chú thích: Bài của khương xuân hoa giáo sư đại học y khoa thượng hải

2. Đau vai gáy Can thận hư

Nguyên nhân: Can thận hư yếu gân xương không được cấp dưỡng đầy đủ, nội phong tự sinh

Triệu chứng: Đau cứng gáy, quay trở khó khăn, cúi xuống khó khăn, vận động nhiều thì đau nhiều có khi giật hoặc đau từng cơn, nằm nghỉ thỡ đỡ đau, lưỡi đỏ nhạt không tươi

Bổ thận tráng cân thang

Đau vai gáy can thận hư 1

Thục địa

20

Qui đầu

15

Ngưu tất

10

Tục đoạn

10

Bạch thược

8

Thanh bì

8

Ngũ gia bì

16

Sơn thù

8

Bạch linh

10

Đỗ Trọng

10

Bạch thược Mộc qua thang (Thành nghiệp điền yscn tyhv Bắc kinh)

Đau vai gáy can thận hư 2

Bạch thược

30

K huyết đằng

15

Cam thảo

10

Mộc qua

13

Cát căn

10

Bạch thược có thể dựng tới 60g nếu ỉa chẩy thì phải giảm liều đồng thời thêm Bạch truật 15,Hoài sơn 15.

3. Đau vai gáy Âm hư dương cang

Triệu chứng: Cổ gáy cứng đơ khó chịu, bệnh trình kéo dài, chóng mặt ù tai, lưng đùi mềm yếu, mặt mắt đỏ, đầu nặng chân nhẹ, đi đứng lảo đảo, mạch huyền tế là thuọc âm khuy dương cang

Bình can tiềm dương, nhu cân tức phong

Huyễn vậng ninnh (Lưu Hải hàm yscn tyhv chu khẩu Hà nam)

Đau vai gáy âm hư dương cang

Thục địa

15

Hoài sơn

30

Đan sâm

30

Bạch truật

30

Câu đằng

30

Phòng phong

15

Long cốt

15

Tào hưu

10

Sơn thù

30

Phục thần

30

Ngũ vị

12

Thiên ma

12

Cúc hoa

30

Ngọc trúc

30

S Mẫu lệ

30

4. Đau vai gáy Hàn đờm

Bài thuốc trị: Đau nhức cổ gáy do thoái hoá đốt sống cổ tham khảo ly trần hữu nam

Lý : hàn đàm

Đau vai gáy hàn đờm

Cam thảo

6

Bạch linh

16

Phòng phong

12

Khương hoạt

12

Tế tân

6

Hoàng cầm

12

Quế chi

12

Cốt tóai bổ

12

X truật

12

Xuyên khung

12

Trần bì

8

Đẳng sâm

16

Táo

3q

Chỉ thực

8

5. Đau vai gáy Phong đờm

Gáy cứng lâu ngày, xoay chuyển khó khăn, đau nhức, chân tay tê dại, gân xương đau mỏi hoặc miệng mắt méo xếch

Hoạt huyết hoá ứ, hành khí thông lạc, trừ thấp quét đàm

Đau vai gáy phong đờm

Qui đầu

15

Hồng hoa

9

Xuyên khung

12

Lưu kí nô

12

Khương hoàng

12

Khương hoạt

9

Uy linh tiên

12

Đờm nam tinh

9

Lộ lộ thông

30

Bạch chỉ

12

Tang chi

30

Bạch giới tử

9

Uống 6 thang nghỉ 1 ngày

Khí hư, chân tay tê gia: Hoàng kỳ 30.

Gáy lưng căng cứng gia cát căn 24.

Nhiệt uất gia Ngân hoa 30.

Thấp nhiệt nung nấu ở trong tâm phiền miệng đắng gia Hoàng cầm 9, Long đởm thảo 4.5

6. Đau vai gáy Thận hư phong thấp

Triệu chứng: Gáy cứng, chân tay tê dại, lưng và cột sống cử động khó khăn, đau lâu ngày

Bổ thận trừ thấp

Uy linh thung dung thang (Trần thụ sõm gs tổng y viện GPQ)

Đau vai gáy Thận hư phong thấp

Uy linh tiên

15

Thục địa

15

Đan sâm

15

Nhục thung dung

15

Thanh đăng phòng

15

Sắc uống hoặc tán bột làm hoàn mật mỗi ngày uống 20g

Chi trên tê dại gia khương hoàng 10,

Chi dưới gia Ngưu tất 10.

Chú ý giữ gìn các khớp tránh tải trọng quá độ

8. Đau vai gáy Phong nhiệt

Đau vai gáy phong nhiệt

Cát căn

20

Mộc hương

6

Bạch thược

12

Phòng phong

12

Sài hồ

6

Cam thảo

4

Táo

6

17 thg 10, 2013

TẬP LUYỆN PHÒNG BỆNH ĐAU CỔ VAI GÁY

Chữa trị có khó không?

>>Trị cổ vai gáy

Đau cổ vai gáy

Nên tập luyện để phòng tránh

Để phòng đau cổ, vai, cần ngồi, đứng, ngủ sinh hoạt… đúng tư thế. Không làm việc quá lâu tại bàn giấy, đặc biệt với máy vi tính, thỉnh thoảng nên dừng lại để thực hiện các động tác vận động cột sống cổ, vai và tay. Cần giữ cổ luôn thẳng, tránh sai tư thế khi ngồi học, đọc sách hoặc đánh máy, không cúi gập cổ quá lâu; không nằm gối đầu cao để đọc sách hay xem tivi sẽ làm sai tư thế của cột sống cổ. Nên gối đầu thấp khi ngủ, tốt nhất gối chỉ nên cao khoảng 10cm. Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra sau thành ghế, cổ tựa vào một điểm.

Ngoài ra, người bệnh nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao với các bài tập phù hợp; vận động, nghỉ ngơi, giải lao giữa giờ làm việc, nên giải lao khi phải ngồi kéo dài; tránh căng thẳng; luyện tập các động tác dưỡng sinh, kéo giãn cơ thể như ưỡn cổ, cúi đầu về phía trước, ngửa đầu ra phía sau, nghiêng đầu sang trái, sang phải, xoay tròn đầu và cổ, cử động cổ lên xuống… thường xuyên sẽ phòng và làm giảm các triệu chứng của bệnh.

(Cẩm nang gia đình)